Áp lực đồng trang lứa âm thầm “bào mòn” sức khỏe giới trẻ thế nào?

Trong xã hội hiện đại, áp lực đồng trang lứa (peer pressure) không còn là khái niệm xa lạ đối với giới trẻ. Từ việc chạy đua thành tích trong học tập, áp lực về ngoại hình trên mạng xã hội, đến mong muốn có một cuộc sống “hoàn hảo” như bạn bè, áp lực này đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của thế hệ Gen Z và Millennials. Điều đáng lo ngại là hậu quả của nó không chỉ dừng lại ở những cảm xúc tiêu cực thoáng qua mà còn âm thầm “bào mòn” sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần. Vậy áp lực đồng trang lứa thực sự là gì? Nó tác động đến giới trẻ như thế nào? Và làm sao để vượt qua nó? Hãy cùng Talent Bold khám phá chi tiết qua bài viết này.

MỤC LỤC:
1. Áp lực đồng trang lứa là gì?
2. Áp lực đồng trang lứa ảnh hưởng đến sức khỏe giới trẻ như thế nào?
2.1. Suy giảm sức khỏe tinh thần
2.2. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất
2.3. Thay đổi hành vi tiêu cực
3. Làm thế nào để giảm thiểu áp lực đồng trang lứa?
3.1. Nhận thức và chấp nhận bản thân
3.2. Hạn chế tiếp xúc với mạng xã hội
3.3. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình và chuyên gia
3.4. Xây dựng lối sống lành mạnh

>>> Xem thêm: Việc làm Supply Chain

1. Áp lực đồng trang lứa là gì? 

Áp lực đồng trang lứa là trạng thái tâm lý khi một cá nhân cảm thấy bị thúc ép phải hành động, suy nghĩ hoặc sống theo cách giống như những người cùng trang lứa để được chấp nhận hoặc tránh bị tụt lại phía sau. Đây có thể là áp lực trực tiếp, chẳng hạn như bạn bè kêu gọi tham gia một hoạt động nào đó, hoặc áp lực gián tiếp thông qua việc so sánh bản thân với người khác.

Ngày nay, sự bùng nổ của mạng xã hội đã khiến áp lực này tăng lên gấp bội. Những hình ảnh về kỳ nghỉ sang trọng, công việc lương cao, hay vóc dáng hoàn hảo được đăng tải tràn lan khiến nhiều bạn trẻ cảm thấy mình “kém cỏi”. Một khảo sát tại Việt Nam năm 2023 cho thấy, hơn 70% người từ 18-25 tuổi thừa nhận họ thường xuyên so sánh bản thân với bạn bè trên mạng xã hội, và điều này ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý của họ.

Áp lực đồng trang lứa không chỉ xuất hiện ở giới trẻ thành thị mà còn lan rộng ở các vùng nông thôn, nơi mà sự cạnh tranh về học vấn và cơ hội việc làm ngày càng gay gắt. Điều này cho thấy đây là một vấn đề mang tính toàn cầu, không phân biệt địa lý hay văn hóa.

2. Áp lực đồng trang lứa ảnh hưởng đến sức khỏe giới trẻ như thế nào? 

2.1. Suy giảm sức khỏe tinh thần 

Một trong những tác động rõ rệt nhất của áp lực đồng trang lứa là sự suy giảm sức khỏe tinh thần. Khi phải đối mặt với kỳ vọng từ bạn bè hoặc xã hội, nhiều bạn trẻ rơi vào trạng thái lo âu kéo dài. Họ tự đặt câu hỏi: “Tại sao mình không học giỏi như bạn A?”, “Tại sao mình không có ngoại hình nổi bật như bạn B?”, hay “Tại sao mình vẫn chưa thành công như bạn C dù cùng tuổi?”. Những câu hỏi này không chỉ làm giảm sự tự tin mà còn dẫn đến stress mãn tính.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ người trẻ từ 15-29 tuổi mắc các rối loạn tâm lý như trầm cảm và lo âu đã tăng 30% trong thập kỷ qua. Một nghiên cứu tại Việt Nam năm 2022 chỉ ra rằng, hơn 40% sinh viên đại học từng trải qua các triệu chứng trầm cảm nhẹ do áp lực từ bạn bè và gia đình. Những biểu hiện như mất ngủ, chán ăn, hoặc thiếu động lực sống dần trở thành “bình thường” trong cuộc sống của họ mà không ai để ý.

Ví dụ, Lan – một sinh viên năm 3 tại TP.HCM – chia sẻ: “Mỗi lần thấy bạn bè đăng ảnh đi du lịch hay nhận học bổng, mình lại tự trách bản thân vì không làm được như vậy. Dần dần, mình không còn muốn ra ngoài hay gặp ai nữa”. Đây là minh chứng rõ ràng cho việc áp lực đồng trang lứa có thể đẩy một người trẻ khỏe mạnh vào trạng thái cô lập và trầm cảm.
Nội dung liên quan>>>Vì sao bạn cần rèn luyện khả năng chịu được áp lực công việc?

2.2. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất 

Không chỉ dừng lại ở tinh thần, áp lực đồng trang lứa còn gây tổn hại lớn đến cơ thể. Một trong những biểu hiện phổ biến nhất là xu hướng chạy theo ngoại hình lý tưởng. Nhiều bạn trẻ, đặc biệt là nữ giới, áp dụng các chế độ ăn kiêng khắc nghiệt hoặc sử dụng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc để có vóc dáng “chuẩn” như bạn bè. Hậu quả là họ phải đối mặt với tình trạng thiếu dinh dưỡng, rối loạn kinh nguyệt, hoặc thậm chí là tổn thương nội tạng.

Ngoài ra, để giữ vững “phong độ” trong học tập và công việc, giới trẻ thường xuyên làm việc quá sức. Thức khuya ôn bài, làm thêm giờ để kiếm tiền mua sắm đồ giống bạn bè, hay tham gia các khóa học để không bị tụt lại là những điều không hiếm gặp. Một khảo sát tại Hà Nội năm 2024 chỉ ra rằng, hơn 65% học sinh cấp 3 ngủ dưới 6 tiếng mỗi đêm trong mùa thi, dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch và dễ mắc các bệnh như cảm cúm, đau dạ dày.

Hơn nữa, áp lực đồng trang lứa còn khiến một số bạn trẻ tìm đến các chất kích thích như cà phê, trà sữa, hoặc thuốc tăng tỉnh táo để duy trì năng lượng. Việc lạm dụng những thứ này trong thời gian dài có thể gây rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp và các vấn đề tim mạch khác.

2.3. Thay đổi hành vi tiêu cực 

Áp lực từ bạn bè không chỉ khiến giới trẻ tự làm tổn thương bản thân mà còn dẫn đến những hành vi tiêu cực để hòa nhập. Chẳng hạn, một số người bắt đầu hút thuốc, uống rượu bia hoặc tham gia các hoạt động không lành mạnh chỉ để được coi là “ngầu” trong mắt bạn bè. Theo thống kê từ Bộ Y tế Việt Nam, tỷ lệ thanh thiếu niên từ 15-19 tuổi sử dụng rượu bia tăng 15% trong 5 năm qua, phần lớn do ảnh hưởng từ nhóm bạn cùng trang lứa.

Ngoài ra, áp lực tài chính cũng là một hệ quả đáng lo ngại. Khi thấy bạn bè sở hữu điện thoại xịn, quần áo hàng hiệu hay xe máy đẹp, nhiều bạn trẻ lao vào làm thêm hoặc vay nợ để “bằng bạn bằng bè”. Điều này không chỉ gây căng thẳng mà còn tạo ra những thói quen chi tiêu không kiểm soát, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tài chính và tinh thần.

3. Làm thế nào để giảm thiểu áp lực đồng trang lứa? 

3.1. Nhận thức và chấp nhận bản thân 

Để vượt qua áp lực đồng trang lứa, bước đầu tiên là thay đổi cách nhìn nhận về bản thân. Giới trẻ cần hiểu rằng mỗi người đều có điểm mạnh, điểm yếu và một hành trình riêng. Thay vì so sánh với người khác, hãy đặt ra những mục tiêu cá nhân phù hợp với năng lực và hoàn cảnh của mình. Việc tự đánh giá bản thân một cách tích cực sẽ giúp giảm bớt cảm giác thua kém và áp lực không đáng có.

Xem thêm tại>>> Khả năng chịu được áp lực công việc là gì?

3.2. Hạn chế tiếp xúc với mạng xã hội  

Mạng xã hội là “thủ phạm” lớn khiến áp lực đồng trang lứa gia tăng. Vì vậy, việc giảm thời gian lướt Facebook, Instagram hay TikTok là điều cần thiết. Thay vào đó, hãy dành thời gian cho các hoạt động thực tế như tập thể dục, đọc sách, hoặc tham gia các câu lạc bộ để xây dựng những mối quan hệ chân thực. Một nghiên cứu tại Mỹ năm 2023 cho thấy, những người giảm sử dụng mạng xã hội xuống dưới 1 giờ/ngày có mức độ hạnh phúc cao hơn 25% so với người dùng thường xuyên.

3.3. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình và chuyên gia 

Khi áp lực trở nên quá lớn, đừng ngần ngại chia sẻ với gia đình hoặc bạn bè thân thiết. Những người thân yêu có thể đưa ra lời khuyên hoặc chỉ đơn giản là lắng nghe để bạn giải tỏa cảm xúc. Trong trường hợp nghiêm trọng, việc tìm đến chuyên gia tâm lý là giải pháp hiệu quả để nhận được sự hỗ trợ chuyên nghiệp. Tại Việt Nam, các dịch vụ tư vấn tâm lý đang ngày càng phát triển, giúp giới trẻ dễ dàng tiếp cận hơn.

3.4. Xây dựng lối sống lành mạnh 

Một cơ thể khỏe mạnh sẽ giúp tinh thần vững vàng hơn. Hãy duy trì chế độ ăn uống cân đối, ngủ đủ giấc và tập thể dục thường xuyên. Những thói quen này không chỉ cải thiện sức khỏe mà còn giúp bạn trẻ tự tin hơn, từ đó giảm bớt áp lực từ việc so sánh với người khác.

Kết luận

Áp lực đồng trang lứa là một vấn đề không thể xem nhẹ trong xã hội hiện đại. Từ việc làm suy giảm sức khỏe tinh thần, gây tổn hại cơ thể, đến thúc đẩy những hành vi tiêu cực, nó đang âm thầm “bào mòn” thế hệ trẻ theo cách mà ít ai nhận ra. Để bảo vệ bản thân, mỗi người cần học cách sống đúng với giá trị của mình và không để những kỳ vọng vô lý chi phối cuộc sống. Bạn đã từng chịu áp lực đồng trang lứa chưa? Hãy chia sẻ câu chuyện của bạn để cùng nhau tìm ra giải pháp nhé!

Chi tiết liên hệ:

Talentbold - We bold your talents
Hotline: 077 259 1080
Mail: sales@talentbold.com
Add: Tầng 12A.3, Tòa MD Complex, 68 Nguyễn Cơ Thạch, Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam

Nguồn ảnh: internet