Bạn có bao giờ cảm thấy thành công của mình không xứng đáng? Bạn luôn lo lắng rằng một ngày nào đó, mọi người sẽ "phát hiện" ra bạn không đủ năng lực? Nếu bạn có những cảm giác này, bạn có thể đang trải qua Impostor Syndrome – hội chứng kẻ mạo danh. Đây là trạng thái tâm lý khiến bạn tự nghi ngờ bản thân, dù đã đạt được nhiều thành tựu trong công việc.
Hội chứng này có thể làm giảm sự tự tin, cản trở sự nghiệp và ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần nếu không được xử lý kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Impostor Syndrome, cách nhận biết và những chiến lược hiệu quả để vượt qua.
1. Impostor Syndrome là gì và tại sao nó nguy hiểm?
1.1. Định nghĩa Impostor Syndrome
Impostor Syndrome là trạng thái tâm lý khi một người cảm thấy mình không đủ năng lực hoặc không xứng đáng với những thành công đạt được. Họ thường nghĩ rằng:
-
Thành công của mình chỉ là do may mắn, không phải do năng lực thực sự.
-
Mọi người xung quanh tài giỏi hơn mình.
-
Một ngày nào đó, tất cả sẽ nhận ra họ "không giỏi như mọi người nghĩ."
Hội chứng này không phân biệt ngành nghề, cấp bậc hay giới tính. Ngay cả những người thành công như CEO, bác sĩ, nghệ sĩ, hay nhà khoa học cũng có thể mắc phải.
1.2. Tại sao Impostor Syndrome nguy hiểm?
Impostor Syndrome không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn tác động đến tổ chức và đội nhóm:
-
Với cá nhân: Làm giảm sự tự tin, gây ra stress, lo âu và kiệt sức. Nó cũng cản trở bạn tận dụng cơ hội để phát triển bản thân và sự nghiệp.
-
Với tổ chức: Những nhân viên mắc Impostor Syndrome thường ngại đóng góp ý kiến hoặc tham gia vào các dự án lớn, làm giảm hiệu suất làm việc chung của nhóm.
2. Nguyên nhân dẫn đến Impostor Syndrome
2.1. Kỳ vọng quá cao
Nhiều người đặt ra những tiêu chuẩn không thực tế cho bản thân. Họ tin rằng mình phải hoàn hảo trong mọi khía cạnh, và khi không đạt được, họ cảm thấy thất bại.
2.2. Văn hóa so sánh
Trong kỷ nguyên mạng xã hội, con người dễ dàng so sánh mình với người khác. Khi thấy đồng nghiệp đạt được thành tựu lớn, bạn có thể cảm thấy mình kém cỏi, dù thực tế mỗi người đều có hành trình riêng.
2.3. Môi trường làm việc áp lực cao
Làm việc trong môi trường cạnh tranh gay gắt, thiếu sự công nhận hoặc giao tiếp rõ ràng từ cấp trên có thể khiến nhân viên nghi ngờ năng lực bản thân.
2.4. Tác động từ gia đình
Những người lớn lên trong gia đình thường xuyên bị so sánh hoặc kỳ vọng quá cao thường mang theo cảm giác "chưa đủ tốt" vào cuộc sống trưởng thành.
3. Các dạng Impostor Syndrome phổ biến
Người cầu toàn (The Perfectionist):
Họ luôn cảm thấy công việc của mình chưa đủ tốt, ngay cả khi người khác khen ngợi. Một lỗi nhỏ cũng khiến họ tự trách bản thân.
Người chuyên gia (The Expert):
Những người này luôn cho rằng mình cần biết tất cả mọi thứ. Họ ngại thừa nhận khi không có câu trả lời.
Thiên tài tự nhiên (The Natural Genius):
Họ tin rằng mọi việc nên đến dễ dàng. Khi gặp khó khăn, họ cho rằng mình không giỏi.
Người làm việc độc lập (The Soloist):
Họ không muốn nhờ sự giúp đỡ vì sợ bị coi là yếu kém.
Siêu nhân (The Superhuman):
Họ cố gắng làm xuất sắc mọi thứ, từ công việc đến cuộc sống cá nhân, và cảm thấy thất bại khi không thể đạt được tất cả.
4. Dấu hiệu bạn đang mắc Impostor Syndrome
Bạn có thể nhận ra mình đang mắc phải hội chứng này nếu:
-
Luôn cảm thấy mình không đủ giỏi dù đã đạt được nhiều thành tựu.
-
Từ chối lời khen hoặc nghĩ rằng thành công chỉ là nhờ may mắn.
-
Lo lắng rằng một ngày nào đó mọi người sẽ nhận ra bạn không "đủ năng lực".
-
Thường xuyên so sánh mình với đồng nghiệp hoặc bạn bè và cảm thấy thua kém.
5. Tác động của Impostor Syndrome đến sự nghiệp
-
Từ chối cơ hội lớn: Bạn từ chối tham gia các dự án hoặc vị trí cao hơn vì cho rằng mình không đủ giỏi.
-
Giảm động lực: Cảm giác tự ti khiến bạn không còn hứng thú với công việc.
-
Kiệt sức: Cố gắng quá mức để chứng minh bản thân khiến bạn bị stress và mất cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
6. Cách vượt qua Impostor Syndrome
6.1. Nhận thức và thừa nhận cảm giác của mình
Bước đầu tiên là nhận ra bạn đang mắc phải Impostor Syndrome. Đừng phủ nhận cảm giác này mà hãy thừa nhận rằng nó chỉ là một trạng thái tâm lý, không phải sự thật về bạn.
6.2. Ghi nhận thành công cá nhân
Lập danh sách các thành tựu mà bạn đã đạt được, kể cả những điều nhỏ nhặt.
Đọc lại những phản hồi tích cực từ đồng nghiệp, khách hàng hoặc cấp trên. Điều này giúp bạn nhớ rằng bạn đã làm rất tốt.
6.3. Từ bỏ sự hoàn hảo
Hiểu rằng không ai hoàn hảo và mắc lỗi là điều tự nhiên.
Thay vì đặt ra tiêu chuẩn hoàn hảo, hãy tập trung vào việc làm tốt nhất có thể.
6.4. So sánh với chính mình
Thay vì so sánh với người khác, hãy tự hỏi: "Mình đã tiến bộ hơn so với chính mình trong quá khứ như thế nào?"
6.5. Học cách chấp nhận lời khen
Khi nhận được lời khen, hãy tập nói: "Cảm ơn" thay vì phủ nhận. Điều này giúp bạn dần chấp nhận thành công của mình.
6.6. Xây dựng mạng lưới hỗ trợ
Chia sẻ cảm giác của bạn với đồng nghiệp, bạn bè hoặc người thân. Đôi khi, lắng nghe câu chuyện của người khác sẽ giúp bạn nhận ra mình không cô đơn.
6.7. Tự trao cho mình cơ hội
Đừng từ chối những cơ hội chỉ vì lo lắng không đủ giỏi. Hãy nhớ rằng bạn không cần phải biết mọi thứ ngay từ đầu; học hỏi trong quá trình làm việc là một phần tự nhiên của sự phát triển.
6.8. Tập trung vào giá trị bạn mang lại
Hãy tự hỏi: "Mình đã đóng góp gì cho công ty, nhóm, hoặc khách hàng?" Tập trung vào giá trị bạn tạo ra thay vì lo lắng về những điều chưa hoàn hảo.
7. Vai trò của tổ chức trong việc hỗ trợ nhân viên mắc Impostor Syndrome
7.1. Xây dựng văn hóa công nhận
Các nhà quản lý nên thường xuyên ghi nhận và khen ngợi những đóng góp của nhân viên, giúp họ cảm thấy giá trị của mình được công nhận.
7.2. Tạo môi trường làm việc cởi mở
Xây dựng môi trường nơi nhân viên có thể chia sẻ cảm xúc và nhận được sự hỗ trợ từ đồng nghiệp hoặc quản lý.
7.3. Đào tạo và phát triển kỹ năng
Tổ chức nên cung cấp các chương trình đào tạo về phát triển bản thân, tư duy tích cực và cách quản lý căng thẳng để giúp nhân viên vượt qua hội chứng này.
Impostor Syndrome là một thách thức lớn, nhưng không phải là không thể vượt qua. Hãy nhớ rằng cảm giác tự ti chỉ là một trạng thái tâm lý, không phải là sự thật về giá trị của bạn. Việc thừa nhận thành công, từ bỏ sự cầu toàn và tập trung vào giá trị bạn tạo ra sẽ giúp bạn lấy lại sự tự tin và tiếp tục phát triển sự nghiệp.
Bạn hoàn toàn xứng đáng với những gì mình đã đạt được. Hãy cho bản thân cơ hội để nhìn nhận điều đó và tiếp tục tỏa sáng trong công việc!
------------------------------------
Chi tiết liên hệ:
Talentbold - We bold your talents
Hotline: 077 259 1080
Mail: sales@talentbold.com
Add: Tầng 12A.3, Tòa MD Complex, 68 Nguyễn Cơ Thạch, Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam
Nguồn ảnh: internet
Talentbold
TalentBold là nền tảng hợp nhất trong Quảng bá, Thu hút và Quản lý Tuyển dụng nhân tài giúp Doanh
nghiệp đảm bảo nguồn lực dựa trên nền tảng công nghệ phần mềm Quản lý tuyển dụng
