Không Phải Lười, Bạn Có Thể Đang Rơi Vào “Decision Fatigue” 

Bạn có bao giờ cảm thấy mệt mỏi, trì hoãn công việc, hoặc không thể đưa ra quyết định dù chỉ là những việc nhỏ nhặt như chọn món ăn sáng hay trả lời email? Bạn nghĩ rằng mình đang lười biếng, nhưng thực tế, bạn có thể đang rơi vào decision fatigue – một trạng thái tâm lý khiến bạn kiệt sức vì phải đưa ra quá nhiều quyết định trong ngày. Trong cuộc sống hiện đại, khi chúng ta phải đối mặt với hàng loạt lựa chọn từ công việc, cuộc sống cá nhân, đến các quyết định nhỏ nhặt, decision fatigue đang trở thành một "kẻ thù thầm lặng" làm giảm năng suất và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vậy decision fatigue là gì? Tại sao nó khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và trì hoãn? Làm thế nào để cách vượt qua decision fatigue và tăng năng suất làm việc? Trong bài viết này, TalentBold – chuyên gia trong lĩnh vực phát triển sự nghiệp và tư vấn nhân sự – sẽ phân tích chi tiết về decision fatigue, nguyên nhân, tác hại, và 5 cách thực tế để bạn vượt qua trạng thái này, từ đó cải thiện hiệu suất làm việc và sống tích cực hơn. Hãy cùng khám phá ngay!
MỤC LỤC:
1. Decision Fatigue Là Gì?
1.1. Khái Niệm Decision Fatigue
1.2. Nguyên Nhân Gây Ra Decision Fatigue
1.3. Tác Hại Của Decision Fatigue
1.4. Thực Trạng Decision Fatigue Tại Việt Nam
2. 5 Cách Vượt Qua Decision Fatigue Và Tăng Năng Suất Làm Việc
2.1. Ưu Tiên Các Quyết Định Quan Trọng Vào Buổi Sáng
2.2. Giảm Số Lượng Quyết Định Bằng Cách Tạo Thói Quen
2.3. Hạn Chế Lựa Chọn Bằng Cách Đơn Giản Hóa Cuộc Sống
2.4. Nghỉ Ngơi Và Phục Hồi Năng Lượng Tinh Thần
2.5. Sử Dụng Công Cụ Hỗ Trợ Và Ủy Thác Quyết Định
3. Lợi Ích Khi Vượt Qua Decision Fatigue
3.1. Tăng Năng Suất Làm Việc
3.2. Giảm Căng Thẳng Và Lo Âu
3.3. Đưa Ra Quyết Định Chất Lượng Hơn

1. Decision Fatigue Là Gì? 

1.1. Khái Niệm Decision Fatigue 

Decision fatigue (mệt mỏi vì quyết định) là trạng thái tâm lý xảy ra khi bạn cảm thấy kiệt sức về tinh thần do phải đưa ra quá nhiều quyết định trong một khoảng thời gian ngắn. Theo Psychology Today, mỗi ngày, một người trưởng thành trung bình phải đưa ra khoảng 35.000 quyết định, từ những việc nhỏ như mặc gì, ăn gì, đến những quyết định lớn như chọn công việc, đầu tư tài chính, hoặc giải quyết vấn đề trong công việc. Khi bạn phải đưa ra quá nhiều quyết định, "năng lượng tinh thần" (mental energy) của bạn bị cạn kiệt, dẫn đến mệt mỏi, trì hoãn, hoặc đưa ra các quyết định kém chất lượng.

Đặc điểm của decision fatigue:

Mệt mỏi tinh thần: Bạn cảm thấy kiệt sức, không muốn suy nghĩ thêm, và dễ bị phân tâm.

Trì hoãn: Bạn trì hoãn các quyết định quan trọng vì không đủ năng lượng để suy nghĩ.

Quyết định kém chất lượng: Khi mệt mỏi, bạn có xu hướng chọn giải pháp dễ dàng nhất thay vì giải pháp tốt nhất.

Cảm xúc tiêu cực: Bạn dễ cáu gắt, lo âu, hoặc mất động lực khi phải đối mặt với các quyết định.

1.2. Nguyên Nhân Gây Ra Decision Fatigue 

Decision fatigue không phải là lười biếng, mà là kết quả của nhiều yếu tố trong cuộc sống hiện đại:

Quá nhiều lựa chọn: Theo thông tin từ Psychology Today, sự gia tăng của các lựa chọn (như chọn món ăn trên ứng dụng giao hàng, chọn sản phẩm trên sàn thương mại điện tử) khiến bạn phải suy nghĩ nhiều hơn, dẫn đến kiệt sức. Ví dụ, một nghiên cứu của Columbia University cho thấy khi có quá nhiều lựa chọn (như 24 loại mứt thay vì 6 loại), người tiêu dùng dễ bỏ qua việc mua sắm vì mệt mỏi.

Áp lực công việc: Trong môi trường làm việc, bạn phải đưa ra hàng loạt quyết định như trả lời email, phân bổ thời gian, hoặc giải quyết vấn đề, làm cạn kiệt năng lượng tinh thần. Theo Harvard Business Review, các nhà quản lý thường phải đưa ra 50-70 quyết định mỗi ngày, dễ dẫn đến decision fatigue.

Thiếu thời gian nghỉ ngơi: Khi bạn không có thời gian nghỉ ngơi hoặc ngủ đủ giấc, não bộ không được phục hồi, làm giảm khả năng đưa ra quyết định. Theo thông tin từ Healthline, thiếu ngủ làm giảm chức năng của vỏ não trước trán – khu vực chịu trách nhiệm cho việc ra quyết định.

Căng thẳng và lo âu: Căng thẳng kéo dài làm tăng hormone cortisol, làm giảm khả năng tập trung và đưa ra quyết định. Theo thông tin từ Verywell Mind, căng thẳng mãn tính có thể làm bạn rơi vào trạng thái "paralysis by analysis" (tê liệt vì phân tích quá nhiều).

Thói quen không ưu tiên: Khi bạn không ưu tiên các quyết định quan trọng và dành năng lượng cho những việc nhỏ nhặt (như chọn quần áo, ăn gì), bạn dễ bị kiệt sức khi đối mặt với các quyết định lớn hơn.

1.3. Tác Hại Của Decision Fatigue 

Decision fatigue không chỉ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi mà còn gây ra nhiều hệ quả tiêu cực:

Giảm năng suất làm việc: Khi kiệt sức vì quyết định, bạn dễ trì hoãn công việc, làm việc kém hiệu quả, và bỏ lỡ các cơ hội quan trọng. Theo thông tin từ Forbes, decision fatigue là một trong những nguyên nhân chính làm giảm năng suất của nhân viên văn phòng.

Quyết định kém chất lượng: Bạn có xu hướng chọn giải pháp dễ dàng nhất thay vì giải pháp tốt nhất, dẫn đến sai lầm trong công việc hoặc cuộc sống. Ví dụ, một nghiên cứu của Đại học Minnesota cho thấy các thẩm phán có xu hướng đưa ra phán quyết khắc nghiệt hơn vào cuối ngày do decision fatigue.

Tăng căng thẳng và lo âu: Cảm giác không thể đưa ra quyết định khiến bạn lo âu, cáu gắt, và mất động lực. Theo Verywell Mind, decision fatigue có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe tinh thần như trầm cảm và lo âu.

Ảnh hưởng đến sức khỏe: Khi mệt mỏi vì quyết định, bạn dễ đưa ra các lựa chọn không lành mạnh (như ăn đồ ăn nhanh, bỏ qua tập thể dục), làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường, và các vấn đề sức khỏe khác. Theo thông tin từ Healthline, decision fatigue có thể làm tăng mức độ stress, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.

Giảm chất lượng cuộc sống: Decision fatigue khiến bạn cảm thấy mất kiểm soát, giảm sự hài lòng trong công việc và cuộc sống, và ảnh hưởng đến các mối quan hệ cá nhân.

1.4. Thực Trạng Decision Fatigue Tại Việt Nam 

Tại Việt Nam, decision fatigue đang trở thành một vấn đề phổ biến, đặc biệt trong nhóm nhân viên văn phòng và Gen Z:

Áp lực công việc: Theo khảo sát từ VietnamWorks (2023), hơn 60% nhân viên văn phòng tại Việt Nam cảm thấy mệt mỏi vì phải đưa ra quá nhiều quyết định trong công việc, từ trả lời email, quản lý thời gian, đến giải quyết vấn đề.

Quá nhiều lựa chọn: Sự phát triển của công nghệ và thương mại điện tử (như Shopee, Lazada, Grab) khiến người Việt phải đối mặt với hàng loạt lựa chọn mỗi ngày, từ mua sắm, ăn uống, đến giải trí, dẫn đến decision fatigue.

Thiếu kỹ năng quản lý: Nhiều người không biết cách ưu tiên công việc hoặc giảm bớt các quyết định không cần thiết, làm tăng nguy cơ kiệt sức tinh thần.

Căng thẳng từ mạng xã hội: Gen Z tại Việt Nam thường bị áp lực từ mạng xã hội (như Instagram, TikTok), phải đưa ra các quyết định để "giữ hình ảnh" (như chọn quần áo, địa điểm check-in), làm tăng nguy cơ decision fatigue.

Nội dung liên quan>>>Tăng Hiệu Suất Làm Việc Với Phương Pháp "2 Phút"

2. 5 Cách Vượt Qua Decision Fatigue Và Tăng Năng Suất Làm Việc 

Để cách vượt qua decision fatigue và tăng năng suất làm việc, bạn cần áp dụng 5 cách sau từ TalentBold:

2.1. Ưu Tiên Các Quyết Định Quan Trọng Vào Buổi Sáng 

Tại sao cần ưu tiên vào buổi sáng?

Buổi sáng là thời điểm năng lượng tinh thần của bạn cao nhất, giúp bạn đưa ra các quyết định quan trọng một cách sáng suốt. Theo thông tin từ Harvard Business Review, năng lượng tinh thần giảm dần trong ngày, nên bạn nên ưu tiên các quyết định lớn vào đầu ngày để tránh decision fatigue.

Cách thực hiện:

Lên danh sách ưu tiên: Mỗi tối, lập danh sách các công việc quan trọng cần quyết định vào ngày hôm sau (như trả lời email quan trọng, lập kế hoạch dự án).

Giải quyết vào buổi sáng: Dành 1-2 giờ đầu ngày để xử lý các quyết định quan trọng, khi bạn còn tỉnh táo và tập trung.

Để lại việc nhỏ cho buổi chiều: Các quyết định nhỏ (như chọn món ăn trưa, trả lời tin nhắn) nên để lại vào buổi chiều, khi năng lượng tinh thần đã giảm.

Lưu ý:

Tránh làm việc đa nhiệm vào buổi sáng, vì có thể làm giảm năng lượng tinh thần nhanh chóng.

Nếu bạn không phải là người "sáng sớm", hãy chọn thời điểm bạn cảm thấy tỉnh táo nhất trong ngày.

2.2. Giảm Số Lượng Quyết Định Bằng Cách Tạo Thói Quen 

Tại sao cần tạo thói quen?

Tạo thói quen giúp bạn giảm số lượng quyết định cần đưa ra mỗi ngày, từ đó tiết kiệm năng lượng tinh thần. Theo thông tin từ Psychology Today, các thói quen (như ăn sáng cố định, mặc đồng phục) giúp bạn "tự động hóa" các quyết định nhỏ, giảm nguy cơ decision fatigue.

Cách thực hiện:

Tạo thói quen hàng ngày: Thiết lập các thói quen cố định, như ăn sáng với cùng một thực đơn (yến mạch, trứng luộc), mặc đồng phục công sở, hoặc tập thể dục vào cùng một giờ mỗi ngày.

Chuẩn bị trước: Chuẩn bị quần áo, đồ ăn, và lịch trình công việc từ tối hôm trước để giảm các quyết định vào buổi sáng.

Sử dụng công cụ hỗ trợ: Sử dụng ứng dụng quản lý công việc (như Trello, Notion) để tự động hóa các quyết định liên quan đến công việc (như ưu tiên nhiệm vụ, nhắc nhở deadline).

Lưu ý:

Bắt đầu với các thói quen nhỏ (như uống nước ngay sau khi thức dậy) để dễ dàng duy trì.

Kiên trì trong 21 ngày để hình thành thói quen, theo nghiên cứu từ Psychology Today.

2.3. Hạn Chế Lựa Chọn Bằng Cách Đơn Giản Hóa Cuộc Sống 

Tại sao cần hạn chế lựa chọn?

Quá nhiều lựa chọn là nguyên nhân chính gây decision fatigue. Hạn chế lựa chọn giúp bạn tiết kiệm năng lượng tinh thần, tập trung vào các quyết định quan trọng hơn. Theo thông tin từ Verywell Mind, việc giảm lựa chọn (như giới hạn thực đơn, tủ quần áo) có thể làm giảm căng thẳng và tăng năng suất.

Cách thực hiện:

Giới hạn thực đơn: Chọn 3-5 món ăn cố định cho bữa sáng hoặc bữa trưa mỗi tuần để không phải suy nghĩ nhiều.

Đơn giản hóa tủ quần áo: Sử dụng phong cách tối giản (minimalism) với các bộ quần áo cơ bản, dễ phối đồ, để giảm thời gian chọn trang phục.

Hạn chế mua sắm: Xóa ứng dụng mua sắm (như Shopee, Lazada) khỏi điện thoại để giảm cám dỗ và các quyết định không cần thiết.

Đặt giới hạn thời gian: Quy định thời gian tối đa để đưa ra quyết định (như 5 phút để chọn món ăn, 10 phút để chọn quần áo).

Lưu ý:

Không cố gắng loại bỏ hoàn toàn các lựa chọn, mà hãy tập trung vào việc giảm bớt các quyết định không quan trọng.

Nếu bạn phải đưa ra quyết định lớn, hãy chia nhỏ thành các bước để dễ xử lý.
Xem thêm tại>>>3 Cách Để Nhân Viên Chủ Động Hơn Trong Công Việc

2.4. Nghỉ Ngơi Và Phục Hồi Năng Lượng Tinh Thần 

Tại sao cần nghỉ ngơi?

Năng lượng tinh thần cần được phục hồi để tránh decision fatigue. Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, và thực hành chánh niệm giúp bạn tái tạo năng lượng, tăng khả năng tập trung, và đưa ra quyết định sáng suốt. Theo thông tin từ Healthline, ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm giúp cải thiện chức năng của vỏ não trước trán, tăng khả năng ra quyết định.

Cách thực hiện:

Ngủ đủ giấc: Đảm bảo ngủ 7-8 tiếng mỗi đêm để tái tạo năng lượng tinh thần.

Nghỉ giải lao ngắn: Dành 5-10 phút nghỉ giải lao sau mỗi 90 phút làm việc để thư giãn, hít thở sâu, hoặc đi bộ nhẹ.

Thực hành chánh niệm: Thực hành thiền hoặc hít thở sâu 5-10 phút mỗi ngày để giảm căng thẳng và tăng khả năng tập trung.

Hạn chế đa nhiệm: Tập trung vào một nhiệm vụ tại một thời điểm để tránh làm cạn kiệt năng lượng tinh thần.

Lưu ý:

Tránh sử dụng điện thoại hoặc mạng xã hội trong giờ nghỉ, vì có thể làm tăng căng thẳng tinh thần.

Nếu bạn cảm thấy kiệt sức, hãy dành 1-2 ngày "digital detox" (cai nghiện công nghệ) để phục hồi.

2.5. Sử Dụng Công Cụ Hỗ Trợ Và Ủy Thác Quyết Định 

Tại sao cần công cụ hỗ trợ?

Sử dụng công cụ hỗ trợ và ủy thác quyết định giúp bạn giảm số lượng quyết định cần đưa ra, từ đó tiết kiệm năng lượng tinh thần và tăng năng suất làm việc. Theo thông tin từ Forbes, việc ủy thác các quyết định nhỏ (như nhờ đồng nghiệp chọn địa điểm ăn trưa) có thể giúp bạn tập trung vào các quyết định quan trọng hơn.

Cách thực hiện:

Sử dụng công cụ quản lý: Sử dụng ứng dụng như Trello, Notion, hoặc Google Calendar để tự động hóa các quyết định liên quan đến công việc (như ưu tiên nhiệm vụ, nhắc nhở deadline).

Ủy thác quyết định nhỏ: Nhờ bạn bè, đồng nghiệp, hoặc gia đình đưa ra các quyết định nhỏ (như chọn món ăn, địa điểm gặp gỡ) để giảm tải tinh thần.

Tạo quy tắc cố định: Đặt các quy tắc cố định cho các quyết định lặp lại, như "luôn ăn yến mạch vào sáng thứ Hai" hoặc "luôn mặc áo trắng vào ngày họp".

Học cách nói không: Từ chối các yêu cầu không cần thiết để giảm số lượng quyết định phải đưa ra.

Lưu ý:

Chỉ ủy thác các quyết định nhỏ, không quan trọng, để tránh mất kiểm soát trong các vấn đề lớn.

Sử dụng công cụ hỗ trợ phù hợp với thói quen của bạn để dễ dàng duy trì.

3. Lợi Ích Khi Vượt Qua Decision Fatigue 

3.1. Tăng Năng Suất Làm Việc 

Vượt qua decision fatigue giúp bạn:

Tập trung vào các công việc quan trọng, hoàn thành đúng hạn.

Đưa ra các quyết định sáng suốt, tránh sai lầm trong công việc.

Tăng hiệu suất làm việc, đạt được các mục tiêu nghề nghiệp.

3.2. Giảm Căng Thẳng Và Lo Âu 

Khi không còn kiệt sức vì quyết định, bạn sẽ:

Giảm căng thẳng và lo âu, cảm thấy kiểm soát tốt hơn trong công việc và cuộc sống.

Tăng sự hài lòng và động lực làm việc.

Cải thiện sức khỏe tinh thần, giảm nguy cơ trầm cảm và lo âu.

3.3. Đưa Ra Quyết Định Chất Lượng Hơn 

Vượt qua decision fatigue giúp bạn:

Đưa ra các quyết định sáng suốt, dựa trên lý trí thay vì cảm xúc.

Tránh các sai lầm do mệt mỏi, như chọn giải pháp dễ dàng thay vì giải pháp tốt nhất.

Tăng khả năng giải quyết vấn đề hiệu quả.

3.4. Cải Thiện Chất Lượng Cuộc Sống 

Khi không còn bị kiệt sức vì quyết định, bạn sẽ:

Có nhiều thời gian và năng lượng để tận hưởng cuộc sống.

Cải thiện các mối quan hệ cá nhân nhờ giảm cáu gắt và lo âu.

Sống tích cực và hạnh phúc hơn.

Decision fatigue không phải là lười biếng, mà là trạng thái kiệt sức tinh thần do phải đưa ra quá nhiều quyết định trong ngày. Trạng thái này có thể làm giảm năng suất, tăng căng thẳng, và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bằng cách ưu tiên quyết định vào buổi sáng, tạo thói quen, hạn chế lựa chọn, nghỉ ngơi đúng cách, và sử dụng công cụ hỗ trợ, bạn có thể cách vượt qua decision fatigue và tăng năng suất làm việc hiệu quả. TalentBold hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về decision fatigue, cùng với các mẹo thực tế để vượt qua trạng thái này, từ đó sống và làm việc hiệu quả hơn. Hãy bắt đầu hành trình cải thiện năng suất của bạn ngay hôm nay! Nếu bạn cần thêm lời khuyên về phát triển sự nghiệp hoặc quản lý thời gian, hãy liên hệ với TalentBold để được hỗ trợ chi tiết.

------------------------------------

Chi tiết liên hệ:
Talentbold - We bold your talents
Hotline: 077 259 1080
Mail: sales@talentbold.com
Add: Tầng 12A.3, Tòa MD Complex, 68 Nguyễn Cơ Thạch, Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam

Nguồn ảnh: internet